
Sevcan KALIPÇİNDEN ELMACI
Edirne Sultan 1'inci Murat Devlet Hastanesi Çocuk Sağlığı Uzmanı Doktor Burak Barış Yılmaz, özellikle yazın görülen çocukluk çağı ishalleri konusunda ailelerin dikkat etmesi gereken hususları anımsattı.
Yılmaz nedenlerini, korunma yöntemlerini aktardığı bilgilendirmesinde, gelişmiş ülkelerdeki hastaneye yatışların yüzde 10'unun, gelişmekte olan ülkelerdeki hastaneye yatışların yüzde 30'unun ishalli hastalıklardan kaynaklandığını belirtti. Yenidoğanda günde 3-5 defa dışkılamanın sulu olmaması koşuluyla normal kabul edildiğini, bunun 3 - 15 günlerde 8-10'a çıkabildiğini belirten Yılmaz, anne sütü alan bebeklerde bazen günde 7'ye kadar gayta görülebildiğini, birinci yılın sonunda günlük gayta sayısının 2-3 olduğunu ifade etti.
“VİRÜSLER ANA NEDEN”
Yılmaz, çocukluk çağında ishalin özellikle yaz aylarında sık görüldüğünü, ishal vakalarının çoğundan virüslerin özellikle Rotavirüsün etken olduğuna vurgu yaptı. Yılmaz, virütik ishalin ani başladığını, ishalle birlikte kramp şeklinde karın ağrısı, iştahsızlık kusma ve hafif ateş bulgularının görüldüğünü, bu tarz ishallerin genelde 1 hafta gibi sürede geçebildiğini kaydetti.
“TEMİZLİK VE HİJYEN ÇOK ÖNEMLİ”
Temizlik ve hijyenin de önemine değinen Yılmaz, yaptığı bilgilendirmede şu ifadelere yer verdi:
“Toplumumuzda çocuklarda görülen ishal genellikle enfeksiyonlar yani mikroplar sonucu gelişir. Kişisel temizliğe dikkat etmeme, elleri sık yıkamama, yiyecekleri hijyen kurallarına göre hazırlamama ve temiz olmayan suları tüketme ishalin başlıca sebeplerindendir. Rotavirüs de diğer bütün ishal mikropları gibi dışkı-ağız (fekal-oral) yoluyla bulaşabilir. Yani virüs bulaşmış besin ve suyun ağız yoluyla alınmasıyla hastalık gelişebilir. Virüs bulaşıcı olduğu kadar vücut dışında da uzun süre yaşayabilir. Bu yüzden gerekli temizlik ve hijyen kurallarına çok dikkat edilmesi gerekir. Yiyecekler hazırlanmadan ve çocuk beslenmeden önce eller mutlaka bol sabunlu suyla yıkanmalı. Aynı durum tuvaletten çıkınca ve çocuğun bezini değiştirdikten sonra da geçerlidir.
Sebze ve meyveler bol suyla yıkanmalı, etler de iyi pişirilmeli. İshale sebep olan diğer bir risk faktörü de sağlıksız ve düzensiz beslenmedir. Çoğunlukla ilk yaşlarında nişasta, un ve şeker benzeri karbonhidrat yönünden zengin gıdalarla beslenen bebeklerde ishale eğilim daha fazladır. Sebze ve meyveler de taze olmalı yenmeden önce bol su ile yıkanmalı. Et, balık gibi gıdalar ise çok iyi pişirilmeli. Ayrıca temizliğinden emin olunan güvenilir markaların suları tercih edilmeli, çocuğa verilen sütlerin pastörize ve şişelenmiş olmasına dikkat edilmeli.
“EN ETKİLİ KORUMA; ANNE SÜTÜ VE AŞI”
Anne sütü, süt çocuklarında ishalin gelişmesini önleyen en etkili korumadır. Bu nedenle çocuklar ilk 6 ay mutlaka anne sütü ile beslenmelidir. Anne sütü bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirir ve bağırsağı koruyan destekleyici faktörler içerir. Hastalığın önlenmesinde uygulanan bir diğer yöntem de aşıdır. Rotavirüs aşıları çocuğa ağız yoluyla verilir ve 2 veya 3 doz şeklinde uygulanır.”
“İSHAL KESİCİ İLAÇ KULLANILMAMALI”
İshal tedavisinde, kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin mümkünse ağız yoluyla geri konması ve beslenmenin sürdürülmesi gerektiğini anlatan Yılmaz, virütik ishallerde antibiyotikler virüsleri öldürmediğinden antibiyotik tedavisine ihtiyaç olmadığını söyledi. Yılmaz, "İçinde kan ve mukus olan, yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile giden ishal vakalarında ise antibiyotik gerekebilir. Doktora danışmadan antibiyotik kullanılmamalı" uyarısında bulundu.
Genel olarak ishalli çocuklara herhangi bir ishal kesici ilacın verilmesinin gerekli olmadığını ifade eden Yılmaz, "Bu ilaçların ishalin kesilmesine katkısı olmadığı gibi, bazen ciddi zararlara yol açmaktadır. Benzer gerekçelerle kusma önleyici ilaçlar da kullanılmamalı" diye konuştu.
“TEDAVİDE ÖNCELİKLE SIVI KAYBI TELAFİ EDİLİR”
Tedavide en önemli nokta sıvı kaybı olduğuna dikkat çeken Yılmaz; “Bu nedenle çocuğa sıvı desteği yapılır. Gerekli olan sıvı ihtiyacını sağlamak için ağızdan verilen ORS denilen sıvılar kullanılır. Ağızdan beslenemeyen çocuklarda ise damardan serum verilir. Ayrıca çinko desteğinin yanı sıra muz, pirinç, patates gibi besinler içeren ishal diyeti uygulanır. Tedavide probiyotikler önemli bir yer tutar” dedi.