Olgay GÜLER
Türkiye'nin yağlık ayçiçeği ihtiyacının yüzde 50'sini karşılayan Trakya'da, son yıllarda ayçiçeğine alternatif olarak ekim alanı genişleyen kanola, mazot ve gübre gibi artan girdi maliyetleri nedeniyle yerini yeniden ayçiçeğine bıraktı.
Türkiye'nin ayçiçeği, buğday ve çeltik gibi önemli gıda hammaddelerinin üretildiği Trakya'da, son yıllarda üreticinin alternatif ürün olarak sıklıkla tercih ettiği kanola yerini yeniden ayçiçeğine bırakmaya başladı. Özellikle verimsiz topraklarda ekilebildiği için çiftinin değerlendirdiği kanolada, gübre fiyatları ve diğer gider kalemleri artınca üretici ayçiçeğine yöneldi. 
'AYÇİÇEĞİ EKİM ALANINDA CİDDİ ARTIŞ GÖRÜYORUZ'
Edirne Ticaret Borsası Başkanı Özay Öztürk, ülke olarak insanların damak lezzetinin ayçiçeğine daha uygun olduğunu belirterek, "Kanola ayçiçeğine maalesef ki alternatif olmaz. Çünkü biz, Türk milleti olarak ayçiçeği yağına damak lezzetimiz uygun olduğundan dolayı kanola yağını yemeklerde ya da farklı kullanım alanlarında maalesef kullanamayız. Ayçiçeği tarımı, maliyetli bir tarım değil. Maliyetli bir tarım olmadığından dolayı bu sene gübre fiyatları ve diğer giderlerin artmasıyla birlikte ayçiçeği ekim alanlarında ciddi bir artış görüyoruz. Aynı zamanda çeltik tarımı gibi sulu tarımda biraz daha fazla gübre ve ilaç maliyetleri biraz daha fazla oluyor. Bu alanlarda da sulama, elektrik maliyetlerinden dolayı ciddi anlamda ayçiçeği ekimine doğru kayışlar görüyoruz" diye konuştu.
Türkiye'nin yaklaşık 1 milyon 550 bin ton civarında ayçiçeği üretimi olduğunu söyleyen Öztürk, "Bu üretimin de 750 bin ton civarındaki rakamı Trakya'da üretimi yapılıyor. Bu, Türkiye ihtiyacını karşılamıyor. Türkiye'deki üretimin karşıladığı kısım, toplam tüketimin yarısı kadar kısmı oluyor. Geri kalan kısmı ham yağ olarak ya da yağlı tohum olarak Türkiye'ye getiriliyor ve ihtiyaçlar karşılanıyor. Kanola ile ayçiçeğini ayırmak gerekiyor. Kanola tarımının yapıldığı topraklar biraz daha kıraç diyebileceğimiz topraklarda yapılıyor. Verimi daha düşük topraklarda yapıldığından dolayı yerini bırakmaz, bir şekilde kanola da devam eder. Ayçiçeği de devam eder. Bence alternatifi olamaz" dedi.
600 bin dekar kanola ekimi hedeflenen yeni dönemde bölgede sadece 240 bin dekar ekim olduğunu söyleyen Trakya Tohumcular Derneği Başkanı Ziraat Yüksek Mühendisi İbrahim Toruk da, ayçiçeğine alternatif olamayacağını dile getirdi. Türkiye'nin yağ açığına bakıldığında kanolanın ekilmesi gereken bir bitki olduğunu belirten Toruk, "Ülkemizin yağ açığının olduğunu düşünürsek ekilmesi gereken bir bitki. Ama kesinlikle ayçiçeğine alternatif olarak göremeyiz çünkü ülkemizde kışlık üretimden ziyade yazlık üretimde, tarlaların boş kalması önemli. Trakya bölgemizde hem aldığı yağış bakımından hem nispine bakımından mükemmel bir ayçiçeği bölgesi. 2022 yılında görüyoruz, kanola gerçekten bölgemizde 600 bin dekara kadar hedefleniyordu ama yağışların olmaması nedeniyle bu dönemde 240 bin dekarlarda ekildiğini biliyoruz. Kış yağışı olmaması, kurak gitmesinden dolayı kanolalar gelişemedi. Gelişmeyen zar zor çıkan Kanolalarda soğuklar nedeniyle tamamen kayboldular ve neredeyse yüzde 50 bir bozulma oldu. Şu anda tahmin ettiğimiz kadar 120 bin dekar bir kanola kaldı" dedi.
'HER TÜRLÜ YAĞ BİTKİSİNİ ÜRETMEMİZ LAZIM'
Bu yıl ayçiçeği ekiminin arttığını söyleyen Toruk, "Tabii ki ülkemiz zaten yağ ithalatı yapan, petrolden ve enerjiden sonra en çok parayı yağa ödeyen bir ülke olduğu için yağ bitkisinin her türlüsünü üretmeye çalışmamız lazım. Yani kanolayı çok zorluyoruz olması için ama bizim çok başarılı olduğumuz, bütün Türkiye sathında bu sene üretimi yapılan ayçiçeği bitkimiz var. Ayçiçeğine alternatif olarak görme şansımız yok ama ayçiçeğinin yanına, AyçiçeğiBuğday yerine yanında bunun münavebelik bitki olarak koyarsak hem yağ açığının giderilmesi bakımından hem de kışlık ekim olduğu için daha verimli daha karlı bir bitki olacaktır. Yağ açığını da kapatabilir ama Trakya bölgesi için bunu söylememiz biraz zor oluyor" şeklinde konuştu.
'AYÇİÇEĞİNE DÖNÜŞ BAŞLADI'
Kanola ekimi gerçekleştirilen Edirne merkeze bağlı Suakacağı Köyü Muhtarı Cemali Öztürk, yakın sürece kadar alternatif ürün olarak ayçiçeği ektiklerini belirtirken, "Şu durumda kanola çok masraflı olduğundan dolayı yine ayçiçeğine dönüş başladı. Çoğunluk ayçiçeğine döndü. Kanola ekildikten sonra çok ilaç, gübre atılıyor. Ayçiçeği masrafsız. Fiyat olarak da ayçiçeği yüksek. Fiyatları da iyiydi, ikiye katladı. Kanola yağ ve biyodizel olarak kullanılıyormuş. O yüzden kanola ekiliyordu. Ama şu anda bizim bölgemizde az. Bu sene ayçiçeği daha fazla" dedi.
Avarız Köyü üreticilerinden Mesut Çakır, "Kanola ayçiçeğinin alternatifi olamaz. Çünkü ayçiçeği verimli topraklarda ekiliyor. Ama kanola verimsiz topraklara alternatif olabilir. Verimsiz topraklarda, 150200 kilo buğday biçilen alanlarda, 200 kilo kanola biçilir. Örneğin; ben de verimsiz topraklarıma ekmiştim. 400 kilo buğday biçmiştik ama aynı yerden 450 kilo kanola biçtik. Bizim bölgemizdeki verimli topraklarda ayçiçeği ekilmektedir. Çünkü onun getirisi daha fazla" ifadelerini kullandı.