Sınav nedir? Bir kimseyi veya toplumu bilgi, hüner potansiyelini ölçerek değerlendirmektir. Çeşitli sınav türleri vardır, yazılı sınav, test sistemi, ameli, deneme sınavı sözlü sınav gibi sınav türleri. Napolyon Bonapart'ta 'en zor iş nedir' diye, sormuşlar 'sınav' dır demiş. Okul çağlarının en zor konusu öğrenim değil sınavdır, öğretmenler ilk önce öğretir, bir müddet sonra öğrettiklerini kontrol, öğrencilerin ne kadar öğrendiğini anlamak için yazılı veya sözlü sınav yapar.
Sınav olmak biraz heyecan, biraz da stres yaratır. Bu tarz bilgi yoklamasının başka şeklide yoktur, öğretim kurumlarından sınava girmeden mezun olmak mümkün değildir. Sınav yalnız okullarda yapılmaz, bir işe girerken firmanın düzenine göre sınav yapılır. Devlet dairesine girmek içinde sınav yapılır niye, müracaat eden çoktur, alacakları personel sayısı azdır, bunun için seçme sınavı yapılır bu sınavlara KPSS sınavı deniyor.
Bunlardan başka şoför ehliyet, berberlik sınavı, elektrik ehliyeti için sınav, daha bir çok meslekle ilgili sınavlar. Bunlardan başka lise giriş sınavı, orta okulu bitiren bir öğrenci istediği bir liseye girmek için sınava girer, alacağı puana göre gireceği lise belirlenir. Bu sınavların en önemlisi de üniversite giriş sınavıdır. Önemlidir, birey bir meslek sahibi olacaktır, istikbaline yön verecektir.
Üniversiteye giriş sınavı bilgi yoklaması değildir, bir nevi yarışma uygulamasıdır. Tabi bu sınav piyasasını fırsat bilip istifade edenlerde var, onlarda dershaneler oluyor. Uygun bir yapı bulup donattıktan sonra öğrenci toplayıp, ders verip, yükünü tutanlar çok oldu. Şimdi bunların çoğu kapandı. Özel olarak faaliyet edenleri var, özel hocalarla, bu üniversite sınavlarına başka bir düzen verilemez mi?
Mesela lise tahsili sırasında girdiği sınavlardan aldığı not ortalamasına göre üniversiteye göre giriş olanağı sağlamak, bununda sakıncalı tarafı var, bizim lise en başarılı görünsün diye şişirme notlar verilmesi.
Acaba diğer ülkeler nasıldır, aşağı yukarı aynı. Üniversiteye girişte bütün mesele arz talep meselesi, üniversiteye girmek isteyenler kapasitenin üstünde olunca böyle bir sınav sistemi icat edilmiş. Üniversiteye alınacak öğrenci sayısı 1,5 milyon, girmek isteyenler 2,5 milyon, işte sınav meselesi buradan çıkıyor.
Bazı ülkelerde yalnız kaydınızı yaptırarak üniversiteye girebiliyorsunuz, ama yine de bir seviye testinden geçirirlermiş.
Nedir bu, okulda sınav, işe gireceksin sınav, ehliyet alacaksın sınav hep sınav. Hep sınav, insanları sınav manyakları yapıyorlar. Hele okullarda acaba sordukları kadar öğretiyorlar mı, bizim okullarımızda öğretmenler öğretmekten çok sınav yapmaya meraklıdırlar. Sınavlar yüzünden gençlerin psikolojisi bozuluyor, gençler gençliklerini yaşayamıyor. Eh bu hayat böyle öylede olsa, şöylede olsa sınav denilen illete katlanacağız...